Mostki termiczne – jak je lokalizować, eliminować i dlaczego warto to robić?
Mostki termiczne to jedno z największych wyzwań w budownictwie energooszczędnym, które często jest niedostrzegane i niedoceniane w procesie projektowania. W rezultacie ich pominięcie prowadzi do poważnych szkód, które często pojawiają się dopiero po pewnym czasie od rozpoczęcia użytkowania budynku.
Mostki termiczne odpowiadają nawet za 30% strat ciepła w budynkach, co prowadzi do wyższych rachunków za ogrzewanie, a także problemów związanych z wilgocią i rozwojem grzybów i pleśni.
Właściwa analiza i eliminacja mostków termicznych pozwala poprawić efektywność energetyczną budynku i komfort jego użytkowników. W tym artykule wyjaśniamy, czym są mostki termiczne, jak je wykrywać i jak skutecznie z nimi walczyć.
1. Co to są mostki termiczne?
Zacznijmy od podstaw … czyli co to są mostki termiczne? Mostek termiczny to miejsce w przegrodzie budowlanej, w którym przewodzenie ciepła jest większe niż w otaczających materiałach. Powstają one na skutek przerw w izolacji, nieciągłości konstrukcyjnych lub zastosowania materiałów o wysokim przewodnictwie cieplnym.
Wyróżnia się trzy grupy, które dzielą nam mostki termiczne na:
mostki I rzędu: płaskie mostki, zazwyczaj występujące w obrysie przegrody,
mostki II rzędu: dwuwymiarowe mostki występujące w miejscach połączeń przegród, w stykach, narożnikach,
mostki III rzędu: przestrzenne mostki trójwymiarowe, najczęściej występujące w miejscach przebicia izolacji przez płyty stropowe, balkonowe lub inne elementy.
Można się także spotkać z inną klasyfikacją mostków termicznych:
punktowe: powstałe w miejscach takich jak kotwy, łączniki czy śruby mocujące,
liniowe: występujące w miejscach połączeń co najmniej dwóch przegród.
Mechanizm zachodzący np. przy połączeniu dwóch ścian (narożnik), polega na zagęszczeniu linii strumienia ciepła w miejscu łączenia (Rys. 1) w przeciwieństwie do rzadszego i regularnego rozkładu w przekroju ściany z dala od narożnika (Rys. 2). Skutkuje to znacznie większym strumieniem ciepła uciekającym z pomieszczenia poprzez takie połączenie.
Warto także wspomnieć jakie wielkości charakteryzują mostki termiczne:
Ψ (psi): liniowy współczynnik przenikania ciepła, mówiący nam o tym jaką ilość ciepła tracimy na każdy metr takiego połączenia przy wzroście różnicy temperatur o jeden stopień [W/(mK)],
fRsi: współczynnik temperaturowy, wskazujący na możliwość występowania problemów z przekroczeniem krytycznej wilgotności powierzchni wewnętrznej i idącym za tym rozwojem grzybów i pleśni,
Χ (chi): współczynnik przenikania ciepła dla analizowanego połączenia 3D [W/K].
2. Najczęstsze miejsca występowania mostków termicznych
Powiedzieliśmy sobie już, co to są mostki termiczne, jak powstają i jakie wartości je charakteryzują. Przejdźmy do najczęstszych miejsc, w których powstają mostki termiczne:
🔴 połączenia dwóch sąsiadujących ścian zewnętrznych – narożniki (Rys. 3),
🔴 przebicie izolacji ściany przez inną ścianę – połączenie w kształcie litery „T” – najczęściej występuje w piwnicy, klatkach schodowych, garażach podziemnych,
🔴 attyka i połączenia ściany ze stropodachem/dachem spadzistym (Rys. 4),
🔴 połączenia ściany z podłogą na gruncie (Rys. 5),
🔴 połączenia okien i drzwi (nadproża, progi, ościeżnice) (Rys. 6),
🔴 połączenia płyty balkonowej (Rys. 7),
🔴 wszelkie elementy mocujące i przebijające punktowo izolację.
Należy pamiętać, że powyższa lista to tylko kilka przykładów najczęściej występujących mostków termicznych. W rzeczywistości ich ilość jest znacznie większa, co jest efektem szczegółowej analizy bryły budynku.
3. Zagrożenia związane z występowaniem mostków termicznych
Mostki termiczne niosą za sobą wiele negatywnych konsekwencji, które mogą wpływać zarówno na komfort użytkowania budynku, jak i jego trwałość:
⚡ Wyższe rachunki za ogrzewanie – straty ciepła oznaczają większe zużycie energii.
💦 Ryzyko kondensacji pary wodnej – różnice temperatur mogą prowadzić do wykraplania się wilgoci na powierzchniach wewnętrznych.
🍄 Rozwój pleśni i grzybów – podwyższona wilgotność sprzyja powstawaniu mikroorganizmów szkodliwych dla zdrowia.
🏚 Degradacja konstrukcji – stała obecność wilgoci może przyspieszyć niszczenie materiałów budowlanych.
4. Jak lokalizować mostki termiczne?
Do najczęstszych metod wykrywania mostków termicznych należą:
🏗 Analiza planów budowlanych– szczegółowa analiza planów budowlanych i lokalizacja wszystkich mostków termicznych,
🏢 Kontrola wizualna – wizyta na placu budowy i kontrola wszystkich połączeń przegród w zgodności z uprzednio wykonaną analiza mostków termicznych,
💻 Symulacje numeryczne – symulacje komputerowe pozwalające modelować rozkład temperatury i identyfikować mostki termiczne już na etapie projektowania,
🔍 Badania termowizyjne –wykrywanie miejsca o zwiększonej utracie ciepła w istniejących budynkach przy użyciu kamer termowizyjnych,
Dzięki tym metodom można dokładnie określić, gdzie należy wprowadzić poprawki, aby poprawić efektywność energetyczną budynku.
5. Jak eliminować mostki termiczne?
Eliminacja mostków termicznych nie należy do najłatwiejszych zadań. Wbrew pozorom, dołożenie kolejnych centymetrów izolacji nie zawsze będzie prowadziło do poprawy mostka termicznego, a wręcz przeciwnie.
Do najczęstszych zabiegów ograniczających przepływ ciepła przez mostek należą:
✔️ Zapewnienie ciągłości izolacji po zewnętrznym obrysie budynku,
✔️ Zastosowanie dodatkowych izolacji obwodowych (np. przedłużenie izolacji na ścianie pomiędzy dwoma nieogrzewanymi pomieszczeniami graniczącymi z pomieszczeniem ogrzewanym),
✔️ Stosowanie materiałów o niskim przewodnictwie cieplnym (np. ciepłe parapety, profile okienne z przekładkami termicznymi),
✔️ Montaż płyt balkonowych na systemach termicznych,
✔️ Izolacja termiczna attyki.
Jak widać na poniższym przykładzie, dołożenie 6 cm izolacji na ścianie (Rys. 9, Rys. 10) nie spowodowało znacznego ograniczenia utraty ciepła przez połączenie. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem okazało się dołożenie dodatkowej izolacji obwodowej na stropie (Rys. 11).
6. Wymogi prawne – dlaczego trzeba liczyć mostki termiczne?
Na pierwszy rzut oka, po przeczytaniu Warunków Technicznych, może się wydawać, że analiza mostków termicznych nie jest obligatoryjna. W żadnym miejscu nie jest wprost napisane, że dla każdego projektu budowlanego powinna zostać wykonana analiza mostków termicznych i obliczony dodatek ze względu na występowanie mostków termicznych.
A co jeśli Wam powiemy … tak, zgodnie z polskim prawem dla każdego projektu budowlanego powinna zostać wykonana analiza mostków termicznych. Już tłumaczymy, gdzie zostało to ukryte.
Zgodnie z aktualnym Rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, mostki termiczne powinny być analizowane w kontekście cieplno-wilgotnościowym, wykonując obliczenia związane z:
⚠️ kondensacją pary wodnej na wewnętrznych powierzchniach mostka termicznego,
⚠️ określeniem izolacyjności cieplnej.
Jak widać, prawo polskie nie nakazuje jasno obliczania ilości ciepła uciekającego przez połączenia przegród, natomiast sprawdzenie możliwości kondensacji pary wodnej i rozwoju grzybów i pleśni na powierzchni wewnętrznej. Aby to wykonać, powinno się odpowiednio zamodelować połączenie oraz obliczyć współczynnik temperatury fRsi w miejscu krytycznym. Należy tutaj wspomnieć, że obliczenia współczynnika fRsi w przypadku połączenia dwóch przegród możliwe jest praktycznie jedynie przy użyciu oprogramowania do modelowania mostków termicznych. Ręczne wykonanie obliczeń jest pracochłonne i bardzo skomplikowane. Wykonując taką analizę, dodatkowo możemy uzyskać cenną informację, jaka ilość ciepła sumarycznie ucieka nam przez wszystkie połączenia przegród w budynku.
7. Jak Graner + Partner może pomóc?
Jako eksperci w dziedzinie analiz cieplno-wilgotnościowych oferujemy kompleksowe wsparcie w zakresie eliminacji mostków termicznych. Nasze usługi obejmują:
🔹 Obliczenia projektowe przegród – analiza ochrony przed kondensacją pary wodnej,
🔹 Projektowanie i optymalizację mostków termicznych – eliminacja strat ciepła,
🔹 Dynamiczne symulacje cieplno-wilgotnościowe – uwzględniające rzeczywiste warunki klimatyczne,
🔹 Ochrona przed grzybami i pleśnią – analizy rozwoju grzybów i pleśni,
🔹 Szkolenia i doradztwo – w zakresie efektywnego projektowania budynków energooszczędnych.
Dzięki naszej wiedzy i doświadczeniu możemy pomóc w tworzeniu budynków spełniających najwyższe standardy energetyczne i komfortowe.
Mostki termiczne to poważne wyzwanie, ale dzięki odpowiednim analizom i właściwemu projektowaniu można je skutecznie eliminować. Inwestycja w profesjonalne obliczenia i audyty to oszczędność energii, wyższy komfort i dłuższa trwałość budynku.
👉 Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami i sprawdź, jak możemy pomóc w Twoim projekcie!
